شهر زنجان از جمله شهرهای تاریخی کشور محسوب می شود که به لحاظ قرار گرفتن در مسیر تردد مرکز به شمالغرب و غرب کشور قرار دارد این موقعیت موجب شده شهر زنجان در مسیر تحولات مختلف سیاسی و اجتماعی از وجود آثار و ابنیه تاریخی متعدد برخوردار باشد.به گزارش خبرنگار مهر، تاریخ بنای شهر زنجان را با سلطنت اردشیر بابکان دانسته اند و در آن زمان، آن را شهین، یعنی منسوب به شاه می نامیده اند. این نام طی قرون و اعصار به زنگان و سپس به زنجان تبدیل شده است. در قرون چهارم و پنجم هجری قمری، زنجان به علت داشتن چراگاههای وسیع، مورد توجه قبیله های ترک نژاد قرار گرفت و قبیله های گوناگون ترک در زنجان و نواحی مختلف آن، به ویژه در چمن سلطانیه، مسکن گزیدند. درحمله مغول، شهر زنجان و آبادی های اطراف آن آسیب فراوان دید.
سپس ایلخانان مغول به این شهر توجه فراوان نشان دادند، مخصوصاً سلطان محمد خدابنده در توسعه این ناحیه کوشید. این شهر در سده های بعد نیز شاهد حوادث و رویدادهای اجتماعی، سیاسی و مذهبی نظیر شورش علی محمد باب، مبارزات ملوک الطوایفی، نهضت مشروطیت، تاخت و تاز فئودالها، درگیری دموکرات های آذربایجان و .... بوده است.
عمارت ذوالفقاری
عمارت ذوالفقاری در یکی از محلات قدیمی شهر زنجان موسوم به محلة "دالان آلتی"در ضلع شمالی سبزه میدان و مسجد جامع قرار دارد. این بنا ساختمان مسکونی و اداری حکمران زنجان بوده و از مجموعه بناهای اندرونی و بیرونی و بخشهای مختلفی تشکیل یافته بود. از این مجموعه در حال حاضر فقط عمارت بیرونی باقی مانده که به نام "عمارت محمود خان ذوالفقاری"معروف است. بنا به روایاتی این خانه توسط سردار اسعدالدوله (پدر محمود خان) دراواخر حکومت قاجار بنا شده و پس از وی محمودخان در آن اقامت داشته است. درگذشته این بخش از شهر زنجان محله اعیان نشین بوده و مجموعه بناهایی در سبک و الگویی همسان همچون خانه وزیری، خانه خدیوی، عمارت دارایی و... در این محل ساخته شده بود.
جریان توسعه و تعریض خیابان طالقانی دیوار و سردر ورودی بنا بطور کامل تخریب گردید. در سالهای اخیر نیزبا اجرای طرحهای عمران شهری، آسیب زیادی به بنا وارد آمده است. از جمله با احداث خیابان زینبیه و عبور آن از داخل حیاط عمارت، قسمتی از عرصه بنا از بین رفت و بخش عمده دیگر به پارک تبدیل شد.
در سال 1379 میراث فرهنگی استان زنجان تصمیم به حفاظت و مرمت عمارت ذوالفقاری گرفت و در این راستا بنای مذکور در چندین مرحله مرمت و باز سازی گردید. با انتقال مجموعه آثار بدست آمده از معدن نمک چهر آباد در سال1386 موزه موقت مومیاییها در این مکان بوجود آمد و در سال 1388 اولین موزه باستانشناسی استان زنجان در عمارت ذوالفقاری افتتاح شد.
این بنا در تاریخ 25/12/75به شماره 1852 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مردان نمــکی
پیش از کاوشهای دو فصل 83 و 84 در معدن نمک چهر آباد براساس یافته های سال 72 تصور بر این بود که معدن، محل کشته شدن شاهزاده ساسانی و یا نماینده هیئت حاکمه اقوام سکایی در سده 8 پیش از میلاد بوده است. اما با کاوشهای دو فصل اخیر مشخص گردید که همه مومیاییهای مکشوفه از معدن کارگران و معدن کارانی بودند که در نتیجه ریزش معدن و فرو ریختن دیواره ها و سقف و تونلها کشته و مدفون شده اند. طبق کاوشهای انجام یافته همچنین مشخص شد که معدن از حدود نیمه هزاره اول شناسایی شده است. براساس آزمایشات سالیابی کربن 14 مشخص شد که مرد نمکی 3، 4، 5، مربوط به دوره هخامنشی با قدمت حدود 2300 سال و مرد نمکی 1، 2، مربوط به دوره ساسانی، با قدمت حدود 1500 تا 1700 سال قبل است. بنابراین با توجه به شواهد و مدارک موجود، ریزش تونلهای معدن چهر آباد، دست کم دوبار رخ داده است. نخستین بار در حدود 2300 سال پیش و به هنگام فعالیت معدن کاران بخش بزرگی از تونلهای معدن ریزش و در آن مردان نمکی 3، 4، 5 کشته شده اند و سپس با گذشت چندین قرن سال دوباره حادثه ای دیگر در معدن نمک رخ داده و در نتیجه آن مردان نمکی 1و2 نیز کشته و مدفون شده اند.
در حال حاضر به استثنای مومیایی نمکی شماره 1 که در موزه ملی کشور نگهداشته می شود بقیه اجساد و اشیای بدست آمده از معدن چهرآباد در موزه ذوالفقاری زنجان در شرایط مطلوب، تحت نظارت کارشناسان مربوط نگهداری می شوند.
بنای تاریخی رختشویخانه زنجان
این بنا در مرکز بافت تاریخی شهر و درمحلی معروف به باباجامال چوقوری ( گودال باباجمال ) ساخته شده است و از طریق کوچه فرهنگ به خیابان سعدی زنجان که به فاصله یکصدمتر، و از سمت غربی آن می گذرد راه دارد درحال حاضر، این اثر منحصر به فرد تاریخی به موزه باستان شناسی و مردم شناسی تبدیل شده است و هر روز مورد بازدید مراجعه کنندگان قرار می گیرد. دراین محل، لباس های محلی و سنتی مردم مناطق مختلف ایران، هنرهای دستی و سنتی استان شامل چاروق، ملیله دوزی، معرق، ساخته های چوبی، فرش گلیم، چاقو، نمونه هایی از تولیدات کارگاه های کاشی سنتی، آجر وسفال سلطانیه، اشیای تاریخی و یافته های باستانی و میراث فرهنگی استان به معرض تماشای عموم گذاشته شده است.
حصار شهر زنجان
قلعه زنجان از آثار دوران سلجوقی است که در فتنه مغول قسمت اعظم آن تخریب شد. این حصار در دوره صفوی مجدداً منطبق بر مسیر دیوار قبلی بازسازی شده است. اندازه دور قلعه 4500 متر می باشد. غرض حصار درپی آن، 250 سانتی متر و ارتفاع آن 8 متر بوده است. این حصار با خشت هایی به ابعاد 10×50×50 سانتی متر و ماده گل ساخته شده است. قلعه زنجان از طریق 6 دروازه ورودی با روستاهای حوزه نفوذ زنجان و شهرهای هم جوار آن مرتبط بوده است.
قلعه شمیران :درناحیه طارم علیای زنجان واقع است و قدمت آن به دوره پیش از اسلام برمی گردد.
قلعه سانسیر ( گور قلعه ) :در قسمت طارم علیای زنجان واقع شده و به دوره ساسانی و اسلامی تعلق دارد.
حمام قدیمی قیصریه :این حمام در بازار قیصریه زنجان قرار دارد و در دوره قاجاریه ساخته شده است.
حمام قدیمی حاجی داداش :درشهر زنجان و دربازار میوه فروشها قرار دارد و در دوره قاجاریه ساخته شده است.
پل میر بهاء الدین :این پل برروی رودخانه زنجان رود در دوره قاجاریه ساخته شده است.
بقعه امامزاده سید ابراهیم
بقعه امامزاده سید ابراهیم یکی از بقعه های معتبر شهر زنجان است. علمای دین در شجره نامه آن اختلاف نظر دارند. جمعی ایشان را ” ابراهیم بن موسی بن جعفر (ع) “ دانسته اند و جمعی دیگر , ایشان را ” ابراهیم بن محمد بن عبدالله بن الحسن بن العباس بن علی (ع) “ دانسته اند. بنای امامزاده در سال 1340 شمسی، منطبق بر بنای قدیمی نوسازی گردید. گنبد آن که از نوع تک پوششه است، با واسطه چهار گوشواره بر جرزها استوار شده است و در حد فاصل گوشواره ها و گنبد، هشت نورگیر تعبیه شده است. از بناهای دیگر این مجموعه، مسجد اعظم در ضلع غربی آن است که تجدید بنای آن، مرهون خدمات ارزنده روان شاد ” منصور محاوری “ است
رودخانه قزل اوزن
این رود یکی از مهم ترین رودخانه های ایران و شهرستان زنجان است، از کوههای استان کردستان سرچشمه می گیرد و از راه قشلاقات افشار در حومه خدابنده , وارد محدوده استان زنجان می شود. کناره های این رودخانه یکی از تفرجگاههای مهم استان محسوب می شود. هم جواری این رودخانه با جاده اصلی تهران تبریز، زمینه استفاده تفرجگاهی آن را افزایش داده است و کناره های آن، به طور پراکنده مورد بهره برداری تفریحی قرار می گیرند.
چشمه معدنی وننق زنجان
این چشمه در حدود 21 کیلومتری جاده زنجان ـ میانه و در دهکده وننق واقع شده است و راه آن ازمیان کشتزارها و تپه های متعدد می گذرد. چشمه بر بالای تپه ای که 200 متر ارتفاع دارد، قرار گرفته است. چشمه دو مظهر دارد: مظهر اول حوضچه ای کم عمق با طول دو متر و عرض یک متر و آبدهی 7 لیتر در دقیقه، مظهر دوم یک حوضچه مربع شکل درابعاد 5/2 × 5/2 متر است و عمق آن در حدود یک متر است. آبدهی مظهر دوم حدود 10 لیتر در دقیقه است. بررسی های به عمل آمده از آب دو چشمه نشان می دهد که آب این چشمه، در ردیف آب های معدنی سولفاته کلسیک گرم است.
زنجان رود
این رودخانه که در زنجان به رود چای نیز معروف است، از چمن سلطانیه و کوه های آق داغ سرچشمه می گیرد و پس از گذشتن از بخش حومه زنجان و اراضی چایپاره، همراه رودخانه های محلی کوچک، در نزدیکی رجین به قزل اوزن می پیوندد.
غار خرمنه سر
غار خرمنه سر، در روستای شاه نشین و در بلندای کوه خرمنه سر واقع شده است. در این غار چاه های بسیار و دره های خطرناک و لغزنده ای وجود دارد، بنابراین برای بازدید از آن حتماً باید از وسایل غارنوردی و کوه نوردی استفاده کرد. برای رسیدن به دهانه غار، ابتدا از بستر رودخانه ای که از کوه های شمالی شاه نشین سرچشمه می گیرد و از میان درختان سرسبز زیتون و انجیر باید گذشت و به سوی ارتفاعات شمالی پیش رفت تا در نزدیکی قله کوه خرمنه سر، دهانه مشبک و پنجره مانند وسیع غار را دید.
غار گلجیک
این غار در 35 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زنجان، در ارتفاعات مشرف به روستای حاج آرش، از توابع شهرستان زنجان واقع شده است. این غار عظیم که به طور طبیعی از فرسایش سنگ های آهکی موجود در آن به وجود آمده است، با داشتن آب و هوای مناسب، پناهگاه و مسکن انسان های دوران پیش از تاریخ بوده است.
مسجد جامع زنجان
مسجد و مدرسه جامع زنجان معروف به مسجد سید، درقلب بافت تاریخی و قدیمی شهر قرار گرفته است. این مسجد از ضلع غربی با بازار قیصریه, از ضلع شرقی از راه کوچه مسجد سید و از سمت شمال با خیابان شاه و سبزه میدان در ارتباط است. مجموعه مسجد و مدرسه سید توسط عبدالله میرزا دارا، پسر یازدهم فتحعلی شاه قاجار، در هنگام حکمرانی در زنجان و به سال 1242 هجری قمری احداث شده است.
.: Weblog Themes By Pichak :.
