قیدار شهر جد پیامبراسلام

این استان با چند هزار سال قدمت و دارا بودن یادگارهایی از تمدن های مهم بشری، تفرجگاه ها، آثار باستانی و مکان های جذاب گردشگری مورد توجه جهانیان به ویژه افراد علاقه مند به سیاحت و گردشگری قرار داشته و دارد.

زنجان از مهمترین مکان های باستانی ایران است که جایگاه و مهد تمدن بشری بوده و شکوه و اقتدارش از دوران های گذشته برای مردم جهان شناخته شده است.

بطور اجمال می توان گفت استان زنجان به علت شرایط خاص جغرافیایی، در روند تاریخ بهترین تمدنهای فرهنگ بشری را شاهد بوده و آثار مکشوفه دوران ماقبل تاریخ، قبل و پس از اسلام، پندارها ، باورها ، آداب و رسوم ، اعتقادات قلبی مردم، وجود چهره ها علمی و فرهنگی در فرهنگ مکتوب منطقه، نشانگر گوشه هایی از غنای فرهنگی این استان است.

وجود آثار ومناظر متنوع تاریخی، هنری، مذهبی، طبیعی وصنایع دستی در این منطقه را می توان از جمله عوامل جذب مسافران داخلی و خارجی دانست، بطوریکه هم اکنون دهها اثر تاریخی ارزشمند، از جمله کاروانسرای سنگی ، مساجد جامع، مجموعه ی بازار ، رختشویخانه، بقعه ی امامزاده ها، عظیم ترین گنبد آجری ، غار طبیعی و تعدادی آب انبار و حمام، آماده ی بازدید عموم علاقه مندان است.

گنبد سلطانیه که سالانه شمار زیادی از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می کند و اولین گنبد آجری جهان و یکی از با شکوه ترین بناهای عظیم اسلامی محسوب می شود، در دوران حکومت سلطان محمد خدابنده ظرف مدت 9 سال 704 تا 713 هجری قمری ساخته شده است.

این گنبد که در 42 کیلومتری جنوب شرقی زنجان و درشهر سلطانیه واقع شده، پس از بنای کاتدرال سانتاماریا دلفیوره کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد ایاصوفیای استانبول، سومین بنای عظیم تاریخی جهان است.

بر اساس منابع رسمی موجود، این بنای آجری یا خشتی دارای 48/5 متر بلندی و 25/60 متر دهانه قوس، هشت ایوان مرتفع و نزدیک به 50 اطاق و حجره است.

شهرت گنبد سلطانیه در ادوار مختلف به قدری عالمگیر شده بود که مورخین و سیاحان خارجی چون کلاویخو ، پیترو دلاواله سیاح ایتالیایی، شاردن ، دیولافوا و دهها جهانگرد معروف دیگر را به عشق دیدن این بنای عظیم تاریخی به شهر سلطانیه کشانید.

مجموعه تاریخی رختشویخانه زنجان نیز در سال 1347 ه .ق توسط دو برادر به نام مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا ظرف مدت 15 ماه، در قلب بافت تاریخی شهر و درمنطقه پرتراکم مسکونی موسوم به عباسقلی خان ساخته شده است.

این محله، قبل از احداث رختشویخانه به خاطر مملو شدن از هرز آبهای سطحی، به باباجمال چوقوری (گودال باباجمال) معروف بوده است.

متولی رختشویخانه توسط اولین رییس بلدیه وقت شهر زنجان علی اکبرتوفیقی گمارده شده و استفاده از این محل برای شهروندان جهت شستن رخت اغلب رایگان بوده است.

مسجد جامع(سید) زنجان: مجموعه مسجد و مدرسه ی سید توسط عبدالله میرزا دارا ، پسر یازدهم فتحعلی شاه قاجار در هنگام حکمرانی در زنجان و به سال 1242 ه .ق احداث گردیده است. این مجموعه ی تاریخی یکی از بناهای ارزشمندی است که بر اساس طرح مساجد چهار ایوانی ساخته شده است.

غار کتله خور نیز یکی از شگفتی ها و پدیده های طبیعی زیبا و دیدنی استان زنجان است که همه ساله شماری از گردشگران داخلی و خارجی را جلب می کند. این غار که در نوع خود یکی از پدیده های طبیعی بی نظیر جهان به شمار می رود، از شسته شدن و فرسایش آهک و حرکات تکتونیکی زمین ایجاد و در زمان حاضر 11 کیلومتر آن برای بازدید عموم آماده شده است.

کتله خور در 140 کیلومتری جنوب غربی زنجان ودر دل کوهی بنام ساقیزلو واقع شده است و مناظر بسیار دیدنی و قندیل های عظیم و شفاف داخل آن، نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

گفته می شود این غار در پاییز سال 1330 شمسی توسط مرحوم اسدالله جمالی کوهنورد زنجانی شناسایی شده ودر خردادماه سال 1331 توسط یک گروه کوهنوردی مورد بازدید قرار گرفته است.

کاروانسرای سنگی زنجان یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی شهر زنجان است که درزمان شاه عباس دوم به روایتی حدود 500 سال قبل در منتهی الیه جنوب شرقی، محل استراحت سیاحانی بوده است که به زنجان وارد می شدند.این مکان از سال 1377 به سفره خانه سنتی تبدیل شد.

بازار زنجان نیز که در قلب بافت قدیمی شهر قرار گرفته، از دو قسمت بازار بالا و پایین تشکیل شده است.

احداث بازار درحدود سال 1205 ه .ق در دوران حکومت آقامحمدخان قاجار آغاز و با ساخت کاروانسراها ، گرمابه ها ، مساجد و راسته های جانبی در سال 1213 هجری قمری تکمیل شده است.

مجموعه بازار زنجان باداشتن 56 ورودی و کوچه هماهنگ با شبکه ارتباطی کل شهر مرتبط بوده و با 940 باب مغازه و بیش از 15 هکتار وسعت، در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

گرمابه حاج داداش : این بنا نیز که به سفرخانه ی سنتی تبدیل شده است، در قلب بازار قدیمی زنجان واقع شده است. این بنا حدود 100 سال پیش بعنوان حمام احداث گردیده و هم اکنون با حفظ بافت قبلی و با انجام اندکی تغییر و تزیینات زیبای سنتی، به عنوان سفره خانه برای پذیرایی گردشگران و اهالی شهر مورد استفاده قرار می گیرد.

بقعه ی ملاحسن کاشی: این مقبره ی زیبا در فاصله 2/5 کیلومتری جنوب شهر سلطانیه قرارگرفته است. این بقعه از بیرون دارای پلان هشت ضلعی و در داخل با ترکیب و تلفیق ایوانهای جانبی به مربع تبدیل شده است. ایوان های چهار- گانه درطبقه اول با دهلیز زیبایی به یکدیگر مرتبط است . حاصل این ارتباط گنبد زیبایی است که در سال 973 ه .ق یعنی اواخر دوران شاه طهماسب بنا شده و درمجموع باگنبد (الله الله) مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی قابل مقایسه است.

استان زنجان به لحاظ جاذبه های تاریخی ، طبیعی و فرهنگی رتبه ی هشتم را در کشور به خود اختصاص داده ، تاکنون بیش از یک هزار اثر تاریخی در این استان شناسایی شده و قریب به 220 اثر نیز در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

این استان همچنین به لحاظ تعداد آثار تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی، در منطقه شمالغرب کشور مقام نخست را دارد.

مساجد جامع و میرزایی، بقعه امامزاده حضرت سید ابراهیم(ع) زنجان، بقعه ی ملاحسن کاشی، معبد سخره ای داش کسن، مسجد جامع قروه، بقعه شاهزاده زیدالکبیر و قیدارنبی، قبرستان و مسجد جامع قلابر و سجاس، بقعه چلبی اوغلی و پیراحمد زهرنوش، امامزاده های یحیی، یعقوب و اسماعیل، از دیگر آثار ارزشمند تاریخی و باستانی استان زنجان، برای جذب علاقه مندان در ایام مختلف به ویژه تعطیلات نوروز آماده است.

این استان بعنوان یک قطب گردشگری، می تواند در ترویج و ارایه ی فرهنگ غنی اسلامی و بهره گیری از فرهنگ سایر نقاط کشور و جهان نقش آفرین باشد.

زنجان با قدمتی سه هزار ساله ، آثار و بناهای تاریخی ارزشمندی را در خود جای داده است که هریک از آنها در نوع خود منحصر به فرد بوده و دارای ویژگی خاص معماری و ارزشهای فرهنگی و هنری است ، آثاری که تجلی و تبلور جریانات فرهنگی و فکری و زبانی گویا از شرح حال گذشتگان این مرز وبوم می باشد .

استان بیش از یک میلیون نفری زنجان با 22 هزار و 38 کیلومترمربع مساحت، در 320 کیلومتری شمالغرب تهران واقع شده است.