قیدار شهر جد پیامبراسلام

در دولت‌های گذشته قســمتی از خاک کشورمان را از دســت دادیم

در مورد ماهواره از ســال 1945 که آقای آرتور ســی کلارک (Arthur Charles Clarke) متوجه شــد اگر یک ماهواره یا فرســتنده‌ای در فاصله 36 هزار کیلومتری زمین قرار بگیرد، ســرعت زاویــه‌ای زمین به دور خودش و ســرعت زاویه‌ای ماهواره به دور زمین مساوی می‌شود، یعنی آن نقطه می‌تواند به‌طور ثابت در فضا منطقه ثابتی را پوشــش دهد و تغییر ندهد، تحول عظیمی نه‌فقط در عرصه رســانه بلکه در همه عرصه‌های زندگی بشر اتفاق افتاد.

قبل از آن در مدارهای پایین‌تر اوربیتال‌های پایین‌تر در اصطــلاح لــو اوربیــت (Low Orbit) ماهواره‌های مختلفی پرتاب‌شده بود باانگیزه‌ها و اهداف مختلف، مثــل ماهواره‌های مخابراتی که ارتفاعشــان کمتر از 36 هزار کیلومتر بود. معنایش ایــن بود که وقتی زمین یک دور در 42 ساعت، دور خودش می‌گردد، آن ماهواره چند دور، دور زمین می‌گردد؛ اما وقتی ارتفاع گرفتند، متوجه شدند که در این نقطه در سرعت یکی می‌شود و این کشف بزرگی بود.

شــخصاً معتقدم این کشف چیزی نبود که اگر کلارک کشــف نمی‌کرد، کســی هم متوجه نمی‌شد و اتفاقی نمی‌افتاد، چون بشر در راه شناخت مدارها بالاخره به مدار «سنکرون» می‌رسید و به این مسئله پی می‌برد.

بعد از کشف این مسئله و اینکه بشر پی برد اگر یک فرستنده‌ای که بتواند گیرنده هم باشــد و تصاویــر را از آن نقطه 36 هزار کیلومتری بفرستد، یک نقطه ثابت در زمین می‌تواند فرکانــس را دریافت کند و اســتفاده کند تحول عظیمی رخ داد. همــه دنیا به فکر افتاد تــا بتواند از امکانی که در فضا ایجاد شده اســتفاده کنند. از همین رو سازمان‌های بین‌المللی ایجاد و فضا تقسیم شد و حدود 180 نقطه به‌عنوان نقطه مداری تعریف شد؛ یعنی در 180 درجه، نقاط مداری تعریف شد و در طول این مدت 300 ماهواره روی این مدار قرار گرفت.

با توجه به قوانین بین‌المللی، به دلیل محدود بودن نقاط، هر کشوری صاحب یک نقطه یا بیش از یک نقطه شــد و بنابراین قانــون که در ITU تصویب شد، مشخص شد کدام نقاط مربوط به هر کشور است که این نقاط مانند خاک آن کشور تلقی می‌شود و آن کشور می‌تواند ماهواره بگذارد و کشور خود را پوشش دهد.

اولیــن نکته حقوقی این بود که آیا کشــوری می‌تواند کشــورهای دیگر را هم پوشــش دهد و آیــا این اجازه را دارد؟ این از مســائل حقوقی است که همواره مطرح است و به خاطر نگاه‌های اســتکباری، همیشه مورد بی‌اعتنایی قرارگرفته؛ یعنی هر کشــوری در نقطه مداری خود قرار می‌گیرد ولی منطقه عظیمی از کره زمین را مورد پوشش تصاویر و خبری خود قرار می‌دهد.

جمهوری اسلامی سه‌نقطه را دریافت کرد. قانونی هم تصویب شــد که اگر ظرف زمان مشخصی مثلاً 15 سال کشــوری از نقطه مداری خود استفاده نکند به کشورهای دیگر واگذار می‌شود. متأسفانه در دولت‌های گذشته یکی از نقــاط خوب مداری - چون درک درســتی از مســائل ماهواره نشــد و ســرمایه‌گذاری صورت نگرفت و اهمیت آن موردتوجه قرار نگرفت - را از دســت دادیم. در واقع قســمتی از خاک کشورمان را از دســت دادیم و دیگر ما صاحب آن نقطه مداری نیســتیم.

وقتی مسئول سازمان صداوسیما شدم، نقطه دوم که 62 درجه شرقی بود آن‌هم داشــت به سرنوشت نقطه قبلی دچار می‌شد و تقریباً کار آن تمام‌شده بود و «عرب ست» هم آن نقطه را در اختیــار گرفته بود. تلاش‌های زیادی در ســازمان صداوسیما صورت گرفت. معاونت فنی سازمان تلاش و مذاکرات زیادی کرد و نگذاشتیم آن نقطه از دست برود و آن نقطه را به‌صورت مشــترک با عربستان اســتفاده کردیم. الآن ماهواره «ایران ست» و «عرب ست» در این نقطه مستقرشده که نیمی از آن ماهواره مال مــا و نیمی از آن مال عربستان است و همه شبکه‌های ما روی این مدار است و مردم هم می‌توانند به‌صورت مستقیم برنامه‌ها را ببینند و هم وظیفه سیگنال رسانی دارد.

اختلاف احمدی نژاد با صداوسیما خسارت زیادی متوجه کشور کرد

نقطه ســوم که در اختیار ما است، در دوره دوم دولت آقــای احمدی‌نژاد با مصوبه مجلس و مجمع تشــخیص مصلحت تصویب شــد که ما با اعتبار 520 میلیون دلاری مسئله سفارش و پرتاب ماهواره در نقطه سوم انجام شود. وقتی این تصمیم گرفته‌شده بود که خیلی زمان گذشته بود و اهمیت استراتژیک جمهوری اسلامی مشخص‌شده بود و طبیعی بود ســنگ‌اندازی‌های زیادی صورت بگیرد. از همین رو با برخی کشــورها وارد مذاکره شــدیم و کار مشــترک انجام می‌دهیم. این بودجه هم الآن وجود دارد و اگر این بودجه ســال‌های قبل انجام‌شده بود، کارها بهتر پیش می‌رفت. این مشــکلات به دلیل اختلاف دولت احمدی‌نژاد و سازمان صداوسیما بود. در مجمع تشخیص مصلحت هم بحث شد و قرار شد کل مسئولیت را به صداوسیما بدهند، اما این کار دیر انجام گرفت و خسارت زیادی متوجه کشور شد.

بنابرایــن همیــن الآن ماهواره ایران‌ســت داریم که شبکه‌های جمهوری اســلامی روی آن است. نقطه مدار دیگری داریم که در حال مذاکره و در روند قرارداد اســت تــا ماهواره را برای نقطه ســوم در نظر بگیریم که با ایجاد تحریم‌ها مشخصاً با نظر کاخ سفید به‌شدت این پروژه دچار مشکل شد و الآن این کار دوباره به جریان افتاده و کار در این حوزه پیش می‌رود.

در حوزه ارسال تصویر و صوت با توجه به نقش مهمی که شبکه‌های ماهواره‌ای در شکل‌دهی افکار عمومی دارند، تبدیل به ابــزار تأثیرگذار خبری، علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاســی و اقتصادی در همه ابعاد زندگی مردم شدند. ایده‌ای است که به این معتقد است، دلیلی که این‌همه شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان گسترش پیدا کرد به خاطر مقابله با جمهوری اسلامی بود. وجود بیش از 100 شــبکه به زبان فارسی که در شبکه‌های ماهواره‌ای رقم بسیار بالایی است نشان می‌دهد استکبار روی زبان فارسی و جمهوری اسلامی سرمایه‌گذاری کرده است.

پنج ماهواره مهم اســت که ایران را پوشش می‌دهند 

وضعیتی کــه ما در ایران باید به آن توجه کنیم، از آن 300 ماهواره که تقریباً 12 هزار شبکه ماهواره‌ای را پوشش می‌دهــد با توجه به پهنای باندی که دارند از زمانی که از آنالوگ به دیجیتال تبدیل شــد، انقلاب مجددی در این تغییر فنی صورت گرفت.

در ایــران حدود 30 ماهواره را به‌صورت خانگی می‌توانیم دریافت کنیم و حدود 5 هزار شبکه آزاد، کارتی و تکرار قابل دریافت است .بدون اغراق می‌توان گفت با حذف شبکه‌های تکراری در جمهوری اســلامی می‌توان با تغییــر زاویه دیش، حــدود 2 هزار شــبکه را دریافت کرد. ارقامی که برخی افراد غیرمسئول می‌گویند عدد 2 هزار بســیار رقم بالایی است و با 5 هزار فرقی نمی‌کند که از یک حدی به بعد با توجه به کاربری، رقم بسیار بالایی است.

پنج ماهواره مهم اســت که ایران را پوشش می‌دهند؛ ماهواره «هاتبرد» کــه قدیمی‌ترین و متنوع‌ترین ماهواره است، «ترک‌ست»، «عرب‌ســت»، «نایل‌ست» و «اینتل‌ست» که در سال‌های اخیر «یَح‌ست» هم اضافه‌شده و با توجه به توانمندی و بزرگی، این ماهواره قدرت زیادی در ارسال تصویر دارد.

شبکه‌های خاص سرگرمی که بخش مهمی است برای مخاطبان خاص، تصاویر مبتــذل حتی پورنو گرافی بدون محدودیت در ماهواره هاتبرد در این شبکه‌ها وجود دارد. شاید یکی از دلایلی که ماهواره یک امکانی است که برخی اســتفاده کنند همین تنوع شبکه‌ها، تعداد بالا ورود در عرصه‌هایی اســت که تلویزیون‌های ملی در هیچ کشوری در دنیا از این تصاویر اســتفاده نمی‌کنند؛ مثلا تلویزیون رســمی ترکیه (TRT) 15 کانال شبکه رسمی ترکیه که زمینی هم سیگنال رسانی می‌کند با شبکه‌های ماهواره‌ای «ترک‌ست» متفاوت است.

ترکیه به شبکه پورنو گرافی اجازه ورود داد ولی به شبکه های ایران، خیر

ماهواره ترک ست 450 شبکه دارد. جمهوری اســلامی روی همه ماهواره‌ها از 15 سال قبل بوده تنها جایی که هرگز اجازه نداد شبکه جمهوری اســلامی روی ماهــواره‌اش قرار بگیرد، ترک ســت بوده اســت. ترک‌ها در بهترین زمان رابطه با ایران هرگز اجازه ندادند یک شبکه آذری‌زبان ما که مخاطب بسیار زیادی هم می‌توانست برای آن‌ها داشــته باشد روی شبکه‌های خود قــرار دهند، یا با رقم بالا قــرارداد خوبی ببندیم. به شبکه‌های پورنو گرافی اجازه دادند امــا بااینکه مقامات جمهوری اسلامی از آن‌ها خواســتند بازهم اجازه ندادند.

البته هیچ‌وقت این درخواست ما را به‌صراحت نفی نکردند. می‌گفتند دستور می‌دهیم و پیگیری می‌کنیم ولی هرگز ایــن کار را نکردند. بااینکه روابط بســیار خوبی با رئیسTRT که اخیرا عوض شــدند داشــتم و بارها درباره این موضوع مذاکــره کردم این موضوع به نتیجه نرســاندند.

می‌گفت حتی اردوغان‌ هم دســتور پیگیری داده اســت. ولی کاملاً مشــخص بود. آقای احمدی‌نژاد در چند جلسه پیگیری کردند اما هیچ‌وقت به نتیجه نرســید. این نشان‌دهنده تأثیر جمهوری اسلامی است ما روی این ماهواره‌ها شبکه‌های مختلف را گذاشتیم.

کلاً وقتی جنگ رســانه‌ای که جنگ گسترده‌ای است، آغاز می‌شود، نگاه‌ها به ســمت جنگ نرم و جنگ محتوا می‌رود که فوق‌العاده مهم اســت؛ امــا به نظر من جنگ سخت یعنی بخش سخت‌افزاری جنگ رسانه‌ای. اگر بیشتر از محتوا پیچیدگی و حساسیت نداشته باشد، حتماً کمتر نیست؛ اما بیشتر اخبار این حوزه موردبحث قرار نمی‌گیرد البته ضروری هم نیســت چون ممکن اســت مورد اقبال عمومی قرار نگیرد.

ما در مقطعی 29 ماهواره را اجاره کرده بودیم و در مقطعی که شبکه‌های جمهوری اسلامی مورد محدودیت قرار گرفت، این 29 تا به یک ماهواره تقلیل پیدا کرد و برای کوتاه کردن دست جمهوری اسلامی از ماهواره اصلاً احتیاجی به بهانه نداشــتند. هرلحظه که انگیزه و اراده پیدا می‌کردند، شبکه‌های جمهوری اسلامی را قطع می‌کردند.